Ukraiński Kongres Oświatowy zwraca się z apelem o dokonanie zmian legislacyjnych w przepisach prawa oświatowego odnoszących się do oświaty mniejszości, w tym rozporządzenia dotyczącego realizacji zadań umożliwiających podtrzymanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym. W naszym przekonaniu niezbędnym jest wprowadzenia zmian, które pozwolą na bardziej skuteczne i efektywne podejmowanie działań służących zachowaniu tożsamości mniejszości w ramach systemu oświaty.
Kwestią wymagającą pełniejszego i szczególnego uregulowania w przepisach prawa oświatowego jest funkcjonowanie międzyszkolnych zespołów nauczania języka mniejszości, odgrywających nadzwyczaj ważną rolę w systemie oświaty w przypadku mniejszości ukraińskiej. Będzie to służyć bardziej efektywnemu funkcjonowaniu międzyszkolnych zespołów nauczania języka mniejszości. Potrzebnym jest także wypracowanie, w wyniku współpracy między stroną rządową a przedstawicielami mniejszości, nowych strategii rozwoju oświaty poszczególnych mniejszości, w tym mniejszości ukraińskiej. Wypracowane strategie powinny stać się podstawą do działań podejmowanych przez instytucje systemu oświaty w celu rozwoju oświaty mniejszościowej w duchu Europejskiej Karty Języków Regionalnych lub Mniejszościowych.
Zwracamy się również o powrót do rozmów pomiędzy przedstawicielami mniejszości a przedstawicielami strony rządowej, w tym Ministerstwa Edukacji i Nauki, na temat wypracowania optymalnego modelu funkcjonowania systemu oświaty w zakresie zadań umożliwiających podtrzymanie poczucia tożsamości uczniów należących do mniejszości. Niezbędnym jest dokonanie odpowiednich zmian, aby zapewnić właściwe i sprawne funkcjonowanie oraz dalszy rozwój oświaty mniejszościowej, w tym oświaty mniejszości ukraińskiej, zgodnie zarówno z Konstytucją RP, jak również z ustawą o mniejszościach oraz Europejską Kartą Języków Regionalnych lub Mniejszościowych.
Ukraiński Kongres Oświatowy zwraca się z apelem o zapewnienie w ramach polskiego systemu oświaty nauczania języka ukraińskiego jako języka ojczystego dla uczniów z Ukrainy, którzy znaleźli się na terytorium Polski jako uchodźcy po rozpoczęciu przez Federację Rosyjską pełnowymiarowych działań zbrojnych przeciwko Ukrainie od dnia 24 lutego 2022 r.
Ukraińskie dzieci i młodzież musiały opuścić swoją Ojczyznę wbrew własnej woli dla zachowania życia i zdrowia w obliczu zbrodniczych działań Federacji Rosyjskiej skierowanych przeciwko ludności cywilnej. Federacja Rosyjska jednoznacznie formułuje jako cel wojny przeciwko Ukrainie zniszczenie państwa i narodu ukraińskiego, walkę z ukraińską tożsamością narodową, ukraińską kulturą i tradycją. W tym kontekście niezwykle ważne jest, aby zapewnić ukraińskim dzieciom i młodzieży, które znalazły się w wyniku wojny poza granicami swojego państwa, warunków dla zachowania własnego języka, kultury, własnej tożsamości narodowej.
Apelujemy o stworzenie warunków prawnych, aby wszyscy uczniowie funkcjonujący w polskim systemie oświaty, posiadający obywatelstwo ukraińskie, zarówno ci, którzy przybyli do Polski przed 24 lutego 2022 r., jak też ci, którzy przybyli po 24 lutego 2022 r., mieli możliwość – na zasadzie dobrowolności – nauki języka ukraińskiego jako języka ojczystego (języka kraju pochodzenia) w ramach polskiego systemu oświaty, finansowej ze środków publicznych.
Zwracamy się również o wypracowanie w ramach polskiego systemu oświaty modelu wspólnego nauczania języka ukraińskiego dla uczniów należących do ukraińskiej mniejszości narodowej oraz obywateli Ukrainy w wieku szkolnym przebywających na terytorium RP, zapewniającego z jednej strony możliwość właściwej i stabilnej realizacji zadań służących zachowaniu tożsamości ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce, z drugiej zaś pozwalającego na zachowanie własnej kultury, tradycji i języka przez młode pokolenie migrantów z Ukrainy. Zwracamy się o podjęcie rozmów w tej kwestii z przedstawicielami ukraińskiej mniejszości narodowej oraz przedstawicielami migrantów z Ukrainy, mających na celu wypracowanie dobrego integracyjnego modelu nauczania języka ukraińskiego, a także o rozpoczęcie niezbędnych prac legislacyjnych i konceptualnych służących realizacji powyższego postulatu.
Ukraiński Kongres Oświatowy zwraca się z apelem o powołanie Centrum Rozwoju Edukacji Mniejszości Narodowych i Etnicznych. W naszym przekonaniu powołanie takiej instytucji państwowej jest niezbędne dla sprawnej i stabilnej realizacji w ramach systemu oświaty zadań służących zachowaniu tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych, w tym ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce.
Zadaniem takiej instytucji powinna być koordynacja i organizacja podejmowanych w ramach systemu oświaty zadań służących zachowaniu tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych, w tym ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce (m. in. nauczania języka ukraińskiego, historii i kultury Ukrainy, geografii Ukrainy oraz innych zajęć mających na celu zachowanie tożsamości mniejszości), prowadzenie doskonalenia zawodowego nauczycieli i nadzór nad nim, opracowanie programów nauczania, przygotowanie i wydawanie podręczników, innych materiałów edukacyjnych.
Uważamy, że Centrum Rozwoju Edukacji Mniejszości Narodowych i Etnicznych powinno się stać ważną instytucją publiczną, która przyczyni się sprawniejszego funkcjonowania systemu oświaty w odniesieniu do mniejszości narodowych i etnicznych oraz podejmie działania, które są niezbędne, a które obecnie nie są podejmowane ze względu na brak odpowiedniej instytucji.
Zwracamy się o rozpoczęcie niezbędnych prac legislacyjnych i organizacyjnych służących realizacji powyższego postulatu.
Ukraiński Kongres Oświatowy zwraca się z apelem o podjęcie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki systemowych działań prowadzących do zapewnienia podręczników do nauczania języka ukraińskiego jako języka mniejszości narodowej oraz historii i kultury Ukrainy. Brak podręczników znacznie utrudnia proces dydaktyczny, negatywnie wpływając na realne możliwości faktycznej realizacji zadań służących zachowaniu tożsamości ukraińskiej mniejszości narodowej w Polsce. Jak pokazuje wieloletnie doświadczenie, obecny system wydawania podręczników nie stwarza realnych warunków dla zapewnienia podręczników dla ukraińskiej mniejszości narodowej, co powoduje, że proces nauczania języka ukraińskiego odbywa się w gorszych warunkach niż innych przedmiotów obowiązkowych.
Ważnym elementem rozwiązania problemu powinno być przejęcie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki zarówno praw autorskich, jak i praw własności do wydanych w latach 1990-2011 przez Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne podręczników i materiałów pomocniczych do nauki języka ukraińskiego w Polsce. Podręczniki te oraz pozostałe materiały, po ich dostosowaniu i wprowadzeniu niezbędnych korekt wynikających z zapisów nowej podstawy programowej, powinny być ponownie wydane i dopuszczone do użytku szkolnego, co posłuży realnej realizacji zapisów prawa oświatowego, nakładającego na Państwo obowiązek zabezpieczenia szkół w niezbędne materiały i pomoce dydaktyczne. Apelujemy o przejęcie przez Ministerstwo Edukacji i Nauki zarówno praw autorskich, jak i praw własności do powyższych podręczników.
Fundacja Prosvita
78-600 Wałcz
ul. Okulickiego 10-14/12
Polska
E-mail:
prosvita(at)o2.pl
KRS 0000563332
Data wpisu: 30.06.2015
NIP 765-169-15-98
REGON 36189517000000
Bank BGŻ BNP Paribas S.A.
Oddział w Wałczu
ul. Kościuszkowców 11
78-600 Wałcz
Nr rachunku:
34 2030 0045 1110 0000 0411 1420
